Thủ tục kiểm toán bổ sung khi các sự kiện hoặc điều kiện được phát hiện

A15. Để thực hiện quy định tại đoạn 16, các thủ tục kiểm toán thích hợp có thể bao gồm:

· Phân tích và thảo luận với Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán về dòng tiền, lợi nhuận và các dự báo liên quan khác.

· Phân tích và thảo luận báo cáo tài chính giữa niên độ gần nhất của đơn vị.

· Xem xét điều khoản của các giấy nhận nợ và các hợp đồng vay nợ và xác định liệu có các dấu hiệu vi phạm.

· Xem xét biên bản họp cổ đông, họp Ban quản trị và các ủy ban có liên quan khác để tìm hiểu về các khó khăn tài chính.

· Phỏng vấn chuyên gia tư vấn pháp luật của đơn vị về các tranh chấp, kiện tụng và sự hợp lý của các đánh giá của Ban Giám đốc về các tranh chấp, kiện tụng này và ước lượng mức độ ảnh hưởng về mặt tài chính.

· Xác nhận sự tồn tại, tính hợp pháp và tính bắt buộc thi hành của các thỏa thuận để cung cấp hoặc duy trì các hỗ trợ tài chính với bên thứ ba và các bên liên quan và đánh giá khả năng tài chính của những bên này trong việc cung cấp thêm các quỹ bổ sung.

· Xem xét kế hoạch của đơn vị trong việc giải quyết các đơn hàng chưa hoàn thành cho khách hàng.

· Tiến hành các thủ tục kiểm toán đối với những sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán để xác định những sự kiện có thể làm suy giảm hoặc gây ảnh hưởng tới khả năng hoạt động liên tục của đơn vị.

· Xác nhận sự tồn tại, các điều khoản và tính hợp lý của các công cụ vay nợ.

· Thu thập và soát xét báo cáo về các hoạt động pháp lý.

· Xác định xem đơn vị có kế hoạch thanh lý tài sản hay không.

Xem xét kế hoạch hành động trong tương lai của Ban Giám đốc (Tham chiếu: Đoạn 16(b))
A16. Để xem xét kế hoạch hành động trong tương lai của Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán, kiểm toán viên có thể phỏng vấn Ban Giám đốc về các kế hoạch hành động trong tương lai, ví dụ kế hoạch thanh lý tài sản, vay tiền hay tái cơ cấu các khoản nợ, cắt giảm hoặc tạm hoãn các khoản chi phí hay tăng vốn.

Giai đoạn được Ban Giám đốc đánh giá (Tham chiếu: Đoạn 16(c))
A17. Ngoài các thủ tục quy định tại đoạn 16(c), kiểm toán viên có thể so sánh:

· Thông tin dự báo tài chính với kết quả thực tế đạt được của các giai đoạn liền trước; và

· Thông tin dự báo tài chính cho giai đoạn hiện tại với kết quả đã đạt được tính tới thời điểm hiện tại.

A18. Khi giả định của Ban Giám đốc bao gồm sự hỗ trợ liên tục của các bên thứ ba, bất kể được thực hiện dưới hình thức cho vay, cam kết duy trì hoặc cung cấp bổ sung nguồn vốn, hay bảo lãnh, và những hỗ trợ đó có vai trò quan trọng đối với khả năng hoạt động liên tục của đơn vị, kiểm toán viên có thể cần cân nhắc việc yêu cầu các bên thứ ba đó xác nhận bằng văn bản (trong đó nêu rõ các điều kiện và điều khoản) và cũng có thể cần thu thập bằng chứng về khả năng của bên thứ ba đối với việc cung cấp các hỗ trợ đó.

Kết luận kiểm toán và báo cáo kiểm toán

A19. Thuật ngữ “yếu tố không chắc chắn trọng yếu” được sử dụng trong Chuẩn mực kế toán quốc tế số 21 để đề cập về những yếu tố không chắc chắn liên quan tới các sự kiện hoặc điều kiện có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của đơn vị, mà các yếu tố đó phải được thuyết minh trong báo cáo tài chính. Trong một số khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính khác, có thể sử dụng thuật ngữ “yếu tố không chắc chắn đáng kể” cho các trường hợp tương tự.

Việc sử dụng giả định hoạt động liên tục là phù hợp nhưng có yếu tố không chắc chắn trọng yếu
Yếu tố không chắc chắn trọng yếu đã được trình bày đầy đủ (Tham chiếu: Đoạn 18)
A20. Khi xác định tính đầy đủ của việc trình bày thông tin trong báo cáo tài chính, kiểm toán viên có thể cần xác định xem các thông tin đã được trình bày đủ rõ ràng để thu hút sự chú ý của người đọc đến khả năng đơn vị không thể thực hiện được giá trị tài sản và thanh toán các khoản nợ phải trả của mình trong điều kiện kinh doanh bình thường hay chưa.

Báo cáo kiểm toán khi các yếu tố không chắc chắn trọng yếu đã được trình bày đầy đủ (Tham chiếu: Đoạn 19)
A21. Dưới đây là minh họa một đoạn Nhấn mạnh vấn đề trong báo cáo kiểm toán khi kiểm toán viên hài lòng về tính đầy đủ của thuyết minh báo cáo tài chính:

Nhấn mạnh vấn đề

Không phủ nhận ý kiến chấp nhận toàn phần nêu trên, chúng tôi muốn lưu ý người đọc đến Thuyết minh X trong báo cáo tài chính về khoản lỗ thuần ZZZ của công ty trong năm tài chính kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 20X1 và tại ngày đó, các khoản nợ ngắn hạn của công ty đã vượt quá tổng tài sản của công ty là YYY. Những điều kiện này, cùng những vấn đề khác được nêu trong Thuyết minh X, cho thấy sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của công ty.

A22. Khi có nhiều yếu tố không chắc chắn trọng yếu có tính chất quan trọng đối với tổng thể báo cáo tài chính, trong rất ít trường hợp, kiểm toán viên có thể cân nhắc việc từ chối đưa ra ý kiến thay vì thêm đoạn Nhấn mạnh vấn đề vào báo cáo kiểm toán. Chuẩn mực kiểm toán quốc tế số 705 hướng dẫn về vấn đề này.

Báo cáo kiểm toán khi các yếu tố không chắc chắn trọng yếu không được trình bày đầy đủ (Tham chiếu: Đoạn 20)
A23. Dưới đây là minh họa một đoạn trong báo cáo kiểm toán dạng ý kiến ngoại trừ:

Cơ sở của ý kiến ngoại trừ

Các thỏa thuận tài chính của công ty đã hết hạn và số dư còn lại sẽ phải thanh toán vào ngày 19 tháng 3 năm 20X1. Công ty đã không thể tái đàm phán hoặc đạt được các thỏa thuận tài chính thay thế. Thực tế này cho thấy việc tồn tại yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của công ty, do đó công ty có thể không thực hiện được giá trị tài sản và thanh toán các khoản nợ phải trả trong điều kiện hoạt động bình thường. Báo cáo tài chính (và các thuyết minh kèm theo) đã không trình bày đầy đủ vấn đề này.

Ý kiến ngoại trừ

Theo ý kiến của chúng tôi, ngoại trừ việc không trình bày đầy đủ các thông tin nêu tại đoạn Cơ sở của ý kiến ngoại trừ, báo cáo tài chính đã trình bày hợp lý, trên các khía cạnh trọng yếu về tình hình tài chính của công ty tại ngày 31 tháng 12 năm 20X0 cũng như kết quả hoạt động kinh doanh và các luồng lưu chuyển tiền tệ trong năm tài chính kết thúc cùng ngày, phù hợp với…

A24. Dưới đây là minh họa một đoạn trong báo cáo kiểm toán dạng ý kiến trái ngược:

Cơ sở của ý kiến trái ngược

Các thỏa thuận tài chính của công ty đã hết hạn và số dư còn lại sẽ phải thanh toán vào ngày 31 tháng 12 năm 20X0. Công ty đã không thể tái đàm phán hoặc đạt được thoả thuận tài chính thay thế và đang xem xét việc công bố phá sản. Những sự kiện này cho thấy có yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của công ty và do đó công ty có thể không có khả năng thực hiện giá trị tài sản hoặc thanh toán các khoản nợ phải trả trong kỳ hoạt động bình thường. Báo cáo tài chính và các thuyết minh kèm theo đã không trình bày vấn đề này.

Ý kiến trái ngược

Theo ý kiến của chúng tôi, do việc không trình bày các thông tin nêu tại đoạn Cơ sở của ý kiến trái ngược, báo cáo tài chính không trình bày hợp lý (hoặc “phản ánh trung thực và hợp lý) tình hình tài chính của công ty tại ngày 31 tháng 12 năm 20X0, cũng như kết quả hoạt động kinh doanh và luồng lưu chuyển tiền tệ trong năm tài chính kết thúc cùng ngày, không phù hợp với…